Eit rom å flyte ut(over) i

Det vesle utstillingsrommet på RAKE fungerer godt som scene for Kaia Hugins rykande ferske filmverk, Flytestein (2016). Eg lettar på dei svarte og lystette tøystykka som skil Hugins univers frå omverda og tek eit fyrste steg inn i det mørke og dunkle visningsrommet, der einaste lyskjelde er filmen som vert projisert på eit av rommets kortsider. Eg stiller meg på motsett side saman med resten av publikum, og vert raskt fascinert av dei fordreide rørslene som utfoldar seg som filmens komposisjon, akkompagnert av intens musikk som lett kunne passa inn i Twin Peaks-universet.

Framsyninga er ein del av det kuratoriske grepet RAKE kallar The Collaborative Curating Project, der visningsrommet har invitert kring førti kunstnarar til å søke utstillingsplass på vegne av ein av sine kollegaer. Denne gongen er det biletkunstar og professor ved KiT, Jeremy Welsh, som står bak søknaden. Gjennom utstillingsteksten får me vite at det ikkje var noko tvil om at han ville søke på vegne av Kaia Hugin, som han har fylgt sidan ho var student ved Kunst- og designhøgskulen i Bergen.

Dei tidlegare filmverka til Hugin har gått under namnet Motholic Mobble; eit sjølvkonstruert konsept – som eigentleg ikkje betyr noko – men spelar på ei samansetning av det medisinske omgrepet ”motilitet”, som omhandlar organismar si evne til røre seg, og mobble, som helst liknar på det norske ordet ”babbel”. Med andre ord, rørsler som verken stiller seg handfast til meining, retning eller reglar; og Flytestein er inga unntak. I filmverket får me sjå kunstnarens dansande gravide, nakne kropp i ein heilsvart scene, men det er ikkje kunstnarens kropp slik den framstår naturleg eller realistisk som vert observert av kamera. Den kroppen me får sjå er forvridde refleksjonar frå spegel med konkave og konvekse former – det er berre ved få unntak me får små hint om at Hugin sin kropp moglegvis rører seg raskt mellom spegelen og kameralinsa.

I dette spegelbiletet vert det konstruert ei eiga verd der tilsynelatande vanlege fysiske lover avviker frå normalen; armar og bein vert for lange, magar og rumper vert dradd utover og kroppsdelar vert spegla til dei ikkje er til å kjenne att. Det er ikkje vanskeleg å forstå kvifor Welsh påpeiker at filmen refererer til den modernistiske fotografen André Kertéz, som på 1930-talet laga biletserien Distortions, der han fotograferte refleksjonen til kvinner i liknande tivolispegel.

Tittelen Flytestein er i liksskap med Motholic Mobble ein samansetning av to ord som i utgangspunktet ikkje har noko med kvarandre å gjere og spelar på opposisjonar. Stein er fast og konkret, det verken flyt eller flyt over. Flytestein vert derimot ei skildring av det me ser i filmen; den fysiske og konkrete kroppen flyt over kantane, den vert om til ei slags plastisk leire som kan formast utan å tilsynelatande ta omsyn til opphavleg form eller funksjon.

Det heile byr på nokre heller komiske sekvensar, då kroppen – som i mange samanhengar vert gjort problematisk – vert absurd og grensar over til å bli noko heilt anna. Eit fantastisk augneblikk i filmen er når Hugin sin kropp er spegla slik kroppen er borte og armar og bein liknar pølser, som ikkje heng saman med noko anna enn seg sjølv. Dei ulike lemmane dukkar opp ein etter ein ut av den mørke bakgrunnen for å lande i ein haug, som om dei var blitt kasta frå ein stad me ikkje ser. Surrealistisk og absurd.

Musikken, som eg trur er komponert til filmen, er verkeleg førande for ulike stemningar; det er den som opnar for det leikne, rare og alvorlege. Hugin, som har bakgrunn i dans, rører seg òg grasiøst i refleksjonane. Dei konkave og konvekse formene i spegelen manipulerar ikkje kroppen åleine; det er lett å sjå at kunstnaren veit korleis ho kan tileigne kroppen forskjellig lettheit eller tyngde for å gi den ulik karakter. I eit saumlaust samarbeid av ulike verkemiddel rører filmen seg mellom det humoristiske, vakre og til tider såre; og balanserer desse ytterpunkta i eit kort og enkelt, men dyktig redigert, filmstykke.

Skildringa Flytestein kan òg lesast som noko som flyt til overflata, som kjem til syne og prøver å halde seg der – sjølv om det trassar gitte logiske og fysiske reglar. For det er ikkje til å unngå å oppleve filmen som ei psykologisk utforsking av kroppen si uunngåelege endrande natur. Det er Hugin sin gravide kropp som endrar seg radikalt og utanfor hennar kontroll. Gjennom filmen kjem frykta for endring og tap av kontroll til overflata, men Flytestein overgir seg ikkje til angsten. I motsetning skapar Hugin eit eige univers der ho tek endringane heilt ut. Her kan det som ein gong hadde form berre flyte over og bli til noko anna.

Filmen varar berre knappe fem minutt – noko som gjer at verket fort kan opplevast repeterande – og etter å ha sett den eit par gonger byrjar eg igjen å kike rundt meg. Ein del har gått for å varme seg rundt bålet utanfor. Det vesle visningsrommet verkar tomt og surrealistisk. Eg tek steget ut gjennom dei mørke gardinene i døropninga, forlèt Hugin si verd og går ut i februarkvelden. Nokre timar seinare står eg føre spegelen heime og lurar på om armane mine er blitt lengre.

Kaia Hugin Flytestein 18. – 28. februar 2016
Rake Visningsrom
Dokumentasjon fra utstillingen.